به همت اداره کل کتابخانه های عمومی قزوین؛

دومین جلسه محفل ادبی علامه قزوینی برگزار شد

به همت اداره کل کتابخانه های عمومی قزوین،‌ دومین جلسه «محفل ادبی علامه قزوینی» با هدف آشنایی با زبان و ادبیات فارسی و با محوریت شخصیت سعدی، در بستر فضای مجازی برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه های عمومی استان قزوین، نخستین نشست محفل ادبی علامه قزوینی در فضای مجازی به همت اداره کل کتابخانه های عمومی استان و با حضور حمید عابدی ها، پژوهشگر و چهره ادبی کشور برگزار شد.

حمید عابدی‌ها، استاد و پژوهشگر حوزه ادبیات در استان قزوین در این محفل مجازی، گفت: شناخت تمایز بین ادبیات و فارسی روزمره نخستین گام برای درک آثار ادبی است، درکی که به اندیشه ای فاخر منتهی می شود. اگر می خواهیم زبان و ادبیات فارسی را به کسی آموزش دهیم در مرحله نخست نیازمند معرفی زبان هستیم؛ چراکه ادبیات مبتنی بر زبان است و زبان پیش زمینه این ادبیات است.

عابدی ها اظهار داشت: زبان به معنای جسم و زبان به معنای سخن و بیان، مهم ترین ابزار تکلم بین دو بشر و مخصوص بشریت است.

وی تصریح کرد: این که خداوند در آیات کریمه سوره مبارکه رحمان بلافاصله بعد از نعمت جانبخشی به انسان نعمت بیان و سخن وری را به میان آورده است، نشان از اهمیت این مسئله دارد. وقتی سعدی بزرگ با شعر «به نام خداوند جان آفرین، حکیم سخن در زبان آفرین» این آیه را به تصویر می کشد، یعنی به درک این واقعیت بزرگ رسیده است.

عابدی ها اظهار داشت: گاهی برخی از حیوانات با فراگیری برخی از کلمات به ظاهر توانمندی خود را در حفظ کلمات نشان می دهند، اما به معنای زبان نیست؛ هر چیزی که ما با آن تفهیم و تفهم کنیم منظور همان زبان است.

وی گفت: وقتی یک حرکت کوچک به صورت مشترک در همه زبان ها مفهوم مشترکی دارد، نشان می دهد که اشارات نیز در زبان می گنجد.

وی اذعان کرد: حتی اقلیم بر روی نژاد و تبار تاثیر گذاشته و سپس نژاد روی روان و سپس روان روی زبان انسان تاثیر می گذارد. زمانی که انسان صحبت میکند، این مسئله زبانی حاصل ارتباط چند موضع در بدن است که یک محور پزشکی و مواضع بیولوژیک دستگاه تکلم است، نکته بعدی روان است که بر زبان تاثیر می گذارد و بخش بعدی مباحث زبان شناختی است.

این پژوهشگر گفت: اگر کسی سیستم تکلم ظاهری سالمی نداشته باشد یا از نظر بیولوژیک دچار یک بیماری باشد، قطعا  نمی تواند به خوبی کلمات را بیان کند و در صحبت کردن دچار مشکل می شود؛ یا حتی در مثال های متعدد شاهد این هستیم که ابعاد روانی نظیر استرس بر روی زبان تاثیر می گذارد.

وی با قرائت بخشی از دیباچه سعدی افزود: شروع و آغاز ماجرا با نام و یاد خدا بوده است و گویا این رسم مشترک همه دواوین ادبی فارسی، در بین نویسندگان و مولفان تکرار شده است. به نام خداوند بخشنده مهربان در زبان فارسی بستر هزاران تحلیل و بررسی است. خداوند رحمان و رحیم است، از این رو بنده معتقدم ترجمه دقیق بسم الله رحمان رحیم را باید به نام خداوند مهربان و بسیار مهربان دانست و سعدی هم به خوبی به این مفهوم پرداخته است.

عابدی ها تصریح کرد: برای این که بتوانیم ادبیات را کاملا بشناسیم باید بدانیم زبان و ادبیات فارسی، زبان و ادبیات انگلیسی، زبان و ادبیات فرانسوی و ... نشان می دهد که زبان و ادبیات رابطه عموم و خصوص مطلق است یعنی هر چیزی که ادب فارسی باشد به زبان فارسی است اما هر چیزی که به زبان فارسی است ادب نیست.

این کارشناس زبان فارسی بیان کرد: معلوم می شود که ادبیات تمایزی با زبان دارد و آفریده ادبی با آفریده عادی زبان متفاوت است. از این رو در زمان اختلاف محتوای متن در ادبیات و متن فارسی، اعتبار بیشتر بر متن ادبی تعلق می گیرد و از این رو تولید این محتوا کمتر است؛ ولی ممکن است زبان عادی به زبان ادبی ارتقا پیدا کند.

این استاد دانشگاه گفت: در بیان نیازهای روزمره خود باید طرف مقابل ما را راحت درک کند و از این رو اگر کلمه ادبیت را، که واژه صحیح ادبیات است، در روزمره به کار ببریم اشتباه کردیم. از این رو زبان علم نیز باید عادی باشد، حتی اگر در خصوص زیبایی های ادبی باشد، از این رو من حق ندارم در مقاله و کتابی که جنبه ادبیاتی دارد، ادبی سخت بگویم که این از مهم ترین شاخصه های زبان علمی است.

عابدی ها خاطرنشان کرد: شاخصه دیگر تمایز زبان عادی و ادبی وجود احساس و عاطفه در زبان ادبی است و گاهی مشاهده می کنیم در ابیاتی اندیشه فاخر نیست، ولی احساس بیان می شود. اندیشه فاخر، احساس و عاطفه، سومین عنصر زیبایی است که در ادبیات و هنر ادبی قابل مشاهده است.

این استاد دانشگاه و کارشناس زبان و ادب فارسی بیان کرد: باید مستحضر باشید که ادبیات هنر است و ظرفی است برای بیان محتوایی مناسب همانطور که در ظرف بوستان اخلاق بیان شده است و این زیبایی شاخصه هنر است.

وی در پایان سخنان خود گفت: معرفی شاخص های تبیین زبان می تواند این فرصت را در اختیار ما قرار دهد تا بهترین آثار تولیدی را بشناسیم و بتوانیم جایگاه واقعی این آثار را درک کنیم.