در پی منویات و تاکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر لزوم حمایت از گسترش جریان‌های اصیل زبان و ادبیات فارسی در بین مردم، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با همراهی جمعی از شاعران پیشکسوت و استادان عرصه شعر و ادب، نسبت به تشکیل و راه‌اندازی محافل ادبی در سراسر کشور، با محوریت کتابخانه‌های عمومی استانهای مختلف و هدایت شاعران و پژوهشگران مطرح هر استان، اقدام کرد. این اقدام با هدف نهادینه کردن فرهنگ مشارکت عمومی برای انجام فعالیت‌های ادبی در کتابخانه‌ها و تمهید زمینه اعتلای آن، تقویت و راه‌اندازی محفل‌های ادبی در کتابخانه‌های عمومی برای ایجاد انگیزه نسبت به شعر و ادبیات فارسی و همچنین ساماندهی نیروهای متعهد و متخصص ادبی به منظور ایجاد تحول فرهنگی در خدمات کتابخانه‌ها انجام شد.
در گفتگو با مدرسین کارگاه‌های «نگین فیروزه‌ای» مطرح شد؛
اشتیاق آموختن شعر و داستان با عطر معارف رضوی
مدرسین کارگاه‌های «نگین فیروزه‌ای» در بخش سرایش شعر و داستان نویسی با اشاره به روند برگزاری این کارگاه‌ها، شور و شوق هنرجویان برای آموختن مبانی شعر و داستان با محوریت معارف و سیره رضوی را بسیار قابل توجه دانستند.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، با توجه به ارائه رشته‌های جدید سرایش شعر و داستانک نویسی برای اولین بار در یازدهمین جشنواره کتابخوانی رضوی، اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان تهران با مشارکت محافل ادبی به منظور آشنایی و آموزش این رشته‌های جدید، اقدام به برگزاری مجموعه کارگاه‌های آموزشی با عنوان «نگین فیروزه‌ای» برای علاقه‌مندان کرده است.
این کارگاه‌های آموزشی که با بهره گیری از ظرفیت فضای مجازی و حضور اساتید مجرب در حوزه شعر و داستان از نیمه شهریور آغاز شده، با استقبال خوب علاقه‌مندان در حال برگزاری است که بر این اساس کارگاه آشنایی عناصر داستان کوتاه و داستانک، با تدریس رحیم مخدومی، دوشنبه ها و چهارشنبه ها ساعت ۱۸ و کارگاه مبانی شعر و اقتضائات شعر رضوی، با تدریس وحید سمنانی، یکشنبه ها و سه شنبه ها ساعت ۱۷ میزبان علاقه‌مندان شعر و داستان هستند.
کیفیت بخشی به آثار ارسالی به جشنواره کتابخوانی رضوی
رحیم مخدومی مدرس کارگاه داستان نویسی «نگین فیروزه‌ای» در این باره گفت: اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان تهران به منظور کیفیت بخشی به آثار ارائه شده در یازدهمین جشنواره کتابخوانی رضوی در حرکتی جالب، اقدام به برگزاری کارگاه‌های آموزشی در رشته‌های مختلف کرده تا علاقه‌مندانی که با اشتیاق در این جشنواره شرکت می‌کنند بتوانند فرصتی را برای آموزش و کیفیت بخشی به آثار تولیدی خود داشته باشند.
وی با اشاره به محتوای کارگاه‌های داستان نویسی برگزار شده، افزود: در این کارگاه قرار است هنرجویان با مبانی داستان آشنا شوند و داستان نویسی کوتاه و داستانک را فرا بگیرند. هنرجویان تا کنون با مباحثی چون پی‌رنگ، شخصیت پردازی و زاویه دید آشنا شده‌اند و قرار است که در جلسات آتی مباحثی چون زبان، لحن، فضا، پرداخت و درون‌مایه را نیز فرا بگیرند.
مخدومی با اشاره به اقتضائات برگزاری کارگاه‌های آموزشی بر بستر فضای مجازی گفت: باتوجه به اینکه علاقه‌مندان از استان‌ها و شهرهای مختلف در ان کارگاه حضور پیدا می‌کنند، خوشبختانه استقبال و مشارکت خوبی را شاهد هستیم؛ بطوری که در هر جلسه بیش از ۱۰۰ نفر از هنرجویان در این کارگاه‌ها حضور فعال دارند. همچنین همچنین از طریق تشکیل یک گروه در یک پیام‌رسان با هنرجویان در ارتباط هستیم تا از این طریق آثار شرکت کنندگان به منظور بررسی و راهنمایی‌های لازم، از این طریق دریافت شود.
این مدرس داستان نویسی یادآور شد: بر اساس مسیر جشنواره کتابخوانی رضوی، رویکرد ما در این کارگاه توجه به سیره امام رضا(ع) است و کتاب‌هایی در این زمینه در جشنواره کتابخوانی رضوی معرفی شده به عنوان منبع به هنرجویان معرفی می‌شود تا از آن برای سوژه قرار دادن در آثار خود استفاده کنند و با کسب راهنمایی و آمادگی لازم، حضور موثرتری در جشنواره کتابخوانی رضوی داشته باشند.
وی ادامه داد: تنوع بومی، تنوع دوره‌های سنی و سطح تحصیلات شرکت کنندگان در این کارگاه‌ها از نکات جالب توجهی بود که البته پیچیدگی‌های خاص خود را هم دارد؛ چراکه ما را به تامل وا می دارد که چه زبان مشترکی را باید بکار ببریم تا نظر و نیازهای همه شرکت کنندگان به نوعی تامین شود. این موضوع تجربه جالبی بود که رفته رفته با آشنایی بیشتر با زبان فضای مجازی و مولفه‌های خاص ارتباطی در این فضا به نقطه مناسبی رسید.
مخدومی تاکید کرد: در این کارگاه‌ها استعدادهای خوبی پیدا می‌شوند که پس از آشنایی با مبانی داستان نویسی باید در کارگاه‌های عملی شکوفا شوند. معتقدم که می‌توان با تصمیم گیری و سیاست‌گذری مناسب می‌توان این استعدادها را هدایت کرد تا در آینده به عنوان فعالان ادبی شهر خود در این مسیر حرکت کنند.
اقدامی قابل تقدیر برای گردهم آوردن علاقه‌مندان به شعر در دوران کرونا
وحید سمنانی مدرس کارگاه مبانی شعر نیز درباره برگزاری این کارگاه توضیح داد: از آنجایی که نام این کارگاه آشنایی با مبانی شعر است، سعی کردیم در جلسات برگزار شده مروری داشته باشیم بر تاریخچه ادبیات فارسی که در ادامه به تشریح قالب‌های مهم زبان فارسی، ویژگی‌ها و ساختار بیرونی آنها پرداختیم؛ جلسات اخیر را به شناخت مسئله عروض و وزن شعر فارسی و همچنین قافیه اختصاص دادیم و بنا داریم که در ادامه نیز شناخت و درک ادبی عزیزان حاضر در کلاس را ارتقاء دهیم. در پایان هم بر اساس پیش‌بینی صورت گرفته جلساتی درباره شعر آیینی و بررسی تاریخچه شعر رضوی و اقتضائات آن صحبت خواهیم کرد.
وی با اشاره به استقبال خوب علاقه‌مندان به شعر از سراسر کشور گفت: خوشبختانه استقبال خوبی صورت گرفت و علاقه‌مندان به شعر از ۱۶ سال تا ۴۰ سال بصورت مشتاقانه در این کارگاه حاضر هستند، اما بیش از کمیت مشارکت، کیفیت حضور عزیزان حاضر در کلاس برای من بسیار جالب و دلگرم کنند بوده است. به خصوص اینکه در میان علاقه‌مندان حاضر، برخی چهره‌های نام آشنای حوزه شعر کشور در استانهای مختلف و همچنین همکاران شاغل در کتابخانه‌های عمومی نیز حضور داشتند که این موضوع نیز بر کیفیت برگزاری این کارگاه می‌افزود.
این شاعر شناخته شده کشور با تقدیر از نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور برای تدارک برگزاری این کارگاه‌ها گفت: خوشبختانه به دلیل درک خوب مسئولان نهاد از فضای حاکم بر ادبیات کشور که طی سال‌های اخیر بواسطه شیوع بیماری کرونا دچار رخوت شده، گرد هم آوردن فعالان و علاقه‌مندان حوزه ادبیات از طریق فضای مجازی آن هم بصورت رایگان بسیار جای تقدیر دارد و تصمیم ایشان برای پی گرفتن فعالیت های ادبی در بستر فضای مجازی و خارج کردن فعالیت‌ها و فعالان ادبی از رخوت و رکود، اقدامی ارزنده بوده است.
در «ضیافت همزبانی»؛ نشست ماهانه شاعران پارسی زبان مطرح شد؛
پیشنهاد نامگذاری سبک ششم شعر فارسی به نام «سبک شعر انقلاب»
شاعران و فعالان فرهنگی فارسی زبان در نشست «ضیافت همزبانی» ضمن بررسی ابعاد مشترک شعر در کشورهای فارسی زبان، از گسترش مرزهای زبان و شعر فارسی از ایران، افغانستان، تاجیکستان، پاکستان تا هند و سراسر جهان ابراز خرسندی کردند.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، دومین نشست از سلسله نشست‌های «ضیافت همزبانی» به همت محافل ادبی نهاد روز سه شنبه ۲۷ مهرماه همزمان با هفته وحدت و با حضور سرور بختی، رئیس موسسه فرهنگی اکو، عنبرین گل شاهد، رایزن مطبوعاتی، فرهنگی، آموزشی و گردشگری سفارت پاکستان در تهران، احسان خزاعی، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در اسلام‌آباد، احمد شهریار، شاعر و مترجم پاکستانی، سید باقر میرعبداللهی، مدیرکل تامین منابع نهاد و همچنین جمعی از شاعران پارسی زبان چون علیرضا قزوه، نغمه مستشار نظامی، علی داوودی، زهرا زاهدی، تکتم حسینی، سید رضا هاشمی و محمد امین کرخی شاعر عراقی ساکن هلند، به صورت مجازی برگزار شد.
در این مراسم پس از خوش‌آمدگویی رضا اسماعیلی، دبیر نشست «ضیافت همزبانی»، سید باقر میرعبداللهی، مدیرکل تامین منابع نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور ضمن خوانش ابیاتی از دفتر اول مثنوی معنوی درباره قصه هدهد و سلیمان، طی سخنانی گفت: مولانا در مقام تفاوت «شعر و اهل معرفت» با سایر دانش‌ها و دانشمندان به این نکته اشاره می‌کند که هر کس به دنیا می‌آید به تدریج ذهن او در یکی از قالب‌های مرسوم گرفتار می‌شود و به سمت فرهنگ محیط خودش میرود و اسیر قفس خود می‌شود. مولانا در ادامه اشاره می‌کند که اتفاقاً شاعران و اهل معرفت هستند که تا حدودی از این قفس و محدودیت خارج می‌شوند و برای بیان احساسات خود از زبان شعر بهره می برند. بر این اساس شاعر تنها کسی نیست که کارش جور کردن ردیف و قافیه باشد و اگر بینش و معرفت وجود نداشته باشد، شعر اتفاق نمی‌افتد.
نقش محوری «شعر» در تفکر و سنت ایرانی و اسلامی
مدیرکل تامین منابع نهاد ادامه داد: مطابق نظر مولانا موضوع «همزبانی» هند و ترک به این جهت است که آنها از آن قالب و قفس مرسوم خارج شده‌اند و آنچه که مربوط به اکتسابات قومی است از نظر مولانا همزبانی نمی‌آورد. در این زمینه فکر می‌کنم که «گوته» شاعر آلمانی مثال خوبی است؛ با اینکه از نظر تاریخی و جغرافیایی و این نوع موازین شناختی هیچ تشابه قومی و جغرافیایی با حافظ ندارد، ولی آن گونه ابراز شیفتگی و اشتیاق به محضر حافظ می‌کند.
وی افزود: همزبانی مورد نظر مولانا که جزء اشتراکات قومی و زبانی ما است و اینکه به زبان فارسی سخن می‌گوید که عشق همه ما است، خارج از قومیت و فضاهای فیزیکی است. جالب است که این ترجمان به تعبیر مولانا در فضای ایرانی و اسلامی ما در ادبیات «شعر» اتفاق افتاده است. یعنی وجه قالب تفکر در سنت ایرانی و اسلامی بر عده «شعر» بوده و نه فلسفه؛ که این موضوع دلایل تاریخی و روشی فراوانی دارد.
میرعبداللهی در این باره توضیح داد: یکی از دلایل محوریت شعر در تفکر ایرانی و اسلامی این بوده که مردم ما حجم حکمت فرزانگی که در آثار نظامی، ناصرخسرو، سعدی، حافظ تا خیام بوده را بیشتر از تولیدات دانشمندانی چون شیخ‌الرئیس و سهروردی درک می‌کردند. چراکه آنها به زبان قوم خودشان سخن می‌گفتند و توجه کنید در این تعابیری که از مولانا شنیدیم، زبان آن چیزی نیست که ابزار کار شاعر است، بلکه زبان آن چیزی است که مایه ایجاد ارتباط است و این تلقی از زبان است که ضیافت همزبانی را پدید می‌آورد.
ادبیات ابزاری برای درک بهتر فرهنگ دو کشور ایران و پاکستان
در این نشست عنبرین گل شاهد، رایزن مطبوعاتی، فرهنگی، آموزشی و گردشگری سفارت پاکستان در تهران، طی سخنانی دو کشور ایران و پاکستان را همسایگانی با اشتراکات دینی و فرهنگی فراوان دانست و گفت: برکسی پوشیده نیست که ایران نخستین کشوری بود که استقلال پاکستان را در سال ۱۹۴۷ میلادی به رسمیت شناخت. هر دو کشور دیدگاه های مشترکی در زمینه مسائل منطقه داشته و برای گسترش صلح و رفاه در منطقه تلاش می کنند؛ هرچند، باوجود همسایگی، اطلاعات مردم دو کشور نسبت به هم زیاد نیست.
وی با اشاره به نقش محوری رایزنان فرهنگی در جهت گسترش ارتباط ایران و پاکستان گفت: ابزارهای متعددی جهت تقویت روابط فرهنگی به کار گرفته می شوند. رسانه های جمعی مانند روزنامه ها، فیلم و نمایش و همچنین مطالعات فرهنگی. ادبیات یک کشور، حاوی اطلاعات ارزشمندی است. ادبیات دریچه ای است که امکان مشاهده شاخصه های فرهنگی یک کشور از جمله سنت ها و هنجارها را فراهم می کند.
گل شاهد با تاکید بر لزوم آشنایی و شناخت هرچه بیشتر دو ملت نسبت به یکدیگر ادامه داد: از این شاخصه می توان در جهت درک عمیق تر از فرهنگ یکدیگر بهره برد، برای مثال ترجمه ادبیات فارسی به زبان اردو موجب درک بهتر پاکستانی ها از فرهنگ ایران و ترجمه ادبیات پاکستان به فارسی موجب شناساندن ادبیات و فرهنگ پاکستان به ایرانی ها می شود.
جریان زنده و پویای شعر فارسی در پاکستان
در ادامه این نشست احسان خزاعی، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در اسلام‌آباد در ارتباطی ویدئویی ضمن تشکر از نهاد کتابخانه های عمومی کشور برای برگزاری این برنامه ادبی و فرهنگی و همچنین تقدیر از افرادی که برای توسعه روابط فرهنگی در ایران تلاش می‌کنند، گفت: بنده حدود ۱۰ سال ناشر بودم و مشقات و چالش‌های چاپ و نشر یک کتاب می‌دانم. وقتی یک کتاب چاپ می‌شود مانند این است که یک نوزاد به دنیا آمده است.
وی با اشاره به علاقه و اشتیاق مردم پاکستان به شعر گفت: در این کشور شب شعر و محفل های شعری به مناسبت های مختلف برگزار می شود و شاید بتوان گفت یکی از برنامه های معمول ادبی در پاکستان برگزاری شب شعر است و مردم با علاقه در این برنامه ها شرکت می کنند. همچنین سنت نعت خوانی نیز که برگرفته از شعر و ادبیات است برای پیامبر اکرم (ص) برگزار می‌شود در این ایام که ایام میلاد النبی است.
خزاعی در ادامه با گرامیداشت یاد علامه محمد اقبال لاهوری به خوانش شعری از این شاعر و فیلسوف شناخته شده پرداخت و گفت: در پاکستان با وجود این که زبان فارسی از حدود ۲۰۰ سال قبل رو به ضعف رفته، ولی هنوز شاعران زیادی وجود دارند که شعر فارسی می سرایند که البته نشان از ریشه و عمق نفوذ زبان فارسی در شبه قاره و در پاکستان دارد. از نظر بنده تا زمانی که اشعار اقبال زنده است زبان فارسی هم در پاکستان زنده است.
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در اسلام‌آباد در ادامه با ابراز خرسندی از انتشار دو کتاب «درخت کلمات» و «پیرهن گم کرده ام» در ایران گفت: آقای احمد شهریار مترجم توانمندی است و پا در راهی گذاشته است که امیدوارم آن را ادامه دهد. او کتاب های زیادی ترجمه کرده که بعضی از آن ها کتاب های ادبی فاخری است؛ از جمله کتاب «حدیث سرو» و «نیلوفر» تألیف دکتر حداد عادل که حدود یک ماه دیگر در فرهنگستان زبان اردو پاکستان رونمایی می‌شود.
وی ضمن تقدیر از موسسه فرهنگی اکو برای همراهی در انتشار کتاب «درخت کلمات» ادامه داد: آقای شهریار فردی فعال است و حتی برای نوجوان و قهرمان ملی ایرانی (علی لندی) که در حادثه آتش سوزی جان خود را از دست داد بلافاصله شعر سرود. به هر حال او پل ادبی و فرهنگی خیلی خوبی برای ایران و پاکستان است. قطعاً انتشار این قبیل کتاب ها نقش مؤثری در توسعه روابط فرهنگی و ادبی دو کشور ایران و پاکستان خواهد داشت؛ چراکه جاده فرهنگ مسیری دو طرفه است.
نقش ویژه شاعران به عنوان سفیران یکتای صلح و دوستی
سرور بختی، رئیس مؤسسه فرهنگی اکو با صدور پیامی به این نشست، ضمن بیان تبریک به مناسبت هفته وحدت با اشاره به ریشه‌های تاریخی، فرهنگی، روش‌های اجتماعی و علایق ملت‌ها، بر تحکیم قرابت‌های فرهنگی، پیوندهای معنوی و روابط دوستانه میان کشورهای عضو اکو تاکید کرد.
در پیام رئیس مؤسسه فرهنگی اکو که توسط زهرا اصلانی به عنوان نماینده این موسسه قرائت شد، آمده است: «فرهنگ، بستری شایسته در شکل‌گیری جوامع انسانی فراهم آورده است که گذشته، حال و آینده هر ملت را یکپارچه و متحد می‌سازد. این عنصر اثرگذار، به‌عنوان ماندگارترین و باارزش‌ترین سرمایه مادی و معنوی، از اصلی‌ترین عامل حفظ هویت تاریخی جوامع به شمار می‌آید.
کشورهای حوزه جغرافیایی اکو که گستره‌ای غنی از فرهنگ و تمدن است، به‌واسطه اشتراکات دیرینه، در حوزه‌های متعدد اجتماعی، تاریخی و زبانی، مهد علم و دانش و فرهنگ هستند و از سپیده‌دمان تاریخ تاکنون، پایگاه باثباتی در تشکیل و توسعه تبادل جهانی و همکاری فکری بین ملت‌ها فراهم آوردند.
در چنین بستری که زبان، ادبیات، موسیقی، معماری، هنر، آداب‌ورسوم کهن، از عناصر و سرچشمه‌های کلیدی اشتراکات فرهنگی هستند؛ دانشوران کشورهای عضو اکو، همچون ستاره‌های فروزان بر آسمان این دیار، خوش درخشیدند و در تمام عرصه‌های علمی و ادبی، به نادره دوران و نابغه زمان خود تبدیل شده‌اند.
حماسه فردوسی، عرفان مولانا، قلم مختار عوض‌اف، جهان‌بینی اقبال لاهوری، اشعار مختوم‌قلی فراغی، مکتب ادبی صدرالدین عینی، نغمه شگفت‌انگیز فرهاد دریا، نگارگری چنگیز احمروف و ندای ابدی استاد شجریان، در شمار پشتوانه‌های اصالت تاریخ و بالندگی ملل اکو می‌باشند.
شعر به‌عنوان یکی از کهن‌ترین گونه‌های ادبی، از مهم‌ترین جلوه‌های هنر و حافظه تاریخی ملت‌های فارسی‌زبان است که در یکپارچگی و وحدت ملی، نقش بی‌بدیلی ایفا می‌نماید. شاعران، به عنوان سفیران یکتای صلح و دوستی، با اشعار ناب خود، دریچه‌ای از اتحاد و همگرایی را به روی همگان گشوده‌اند. مصداق بارز این ادعا را در کلام حضرت مولانا می‌خوانیم که فرموده است: «مثنوی ما دکان وحدت است».
مؤسسۀ فرهنگی اکو به‌عنوان یک سازمان بین‌المللی در منطقه و جهان، با رویکرد تحکیم قرابت‌های فرهنگی، پیوندهای معنوی و روابط دوستانه میان کشورهای عضو، به ریشه‌های تاریخی، فرهنگی، روش‌های اجتماعی و علایق ملت‌ها توجه ویژه دارد و با جاذبه‌آفرینی و استقبال از ارزش‌ها و منافع مشترک، می‌کوشد زمینه‌ساز تحکیم حیات الفت‌های دیرین فرهنگی جوامع منطقه باشد و با حمایت از قلمی‌شدن آثار خردورزان و فرزانگان، راه‌های دستیابی به شناخت صحیح از تنوع فرهنگی ملل اکو، تجربه‌های تاریخی، جهان‌بینی‌ها و نگرش‌های گوناگون آنها را تسهیل می‌نماید.
معتقدیم که ضرورت مبادله فرهنگی میان جوامع، به‌عنوان عامل جلوبرنده در مسیر رشد و اعتلا، همواره مطرح است و برای رسیدن به این منظور، اندیشمندان و متفکران، شاعران، نویسندگان و هنرمندان در همه عرصه‌های علم و دانش، مسئولیت مهمی برعهده دارند.
نشست «ضیافت همزبانی» که به همت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، همزمان با گرامیداشت هفته وحدت درحال برگزاری است، فرصت بسیار مناسبی را در معرفی چند کتاب تازه‌منتشره از پدیدآوران برجسته کشورهای افغانستان و پاکستان فراهم نمود که ازجمله آنها، کتاب وزین «درخت کلمات (مجموعه داستان‌های مینی‌مال)»، نوشته آقای مبشر علی زیدی با ترجمه آقای سید احمد شهریار است. کتاب مذکور از سوی انتشارات مؤسسه فرهنگی اکو به زیور طبع آراسته شد تا درجهت شناخت آثار و اندیشه‌های نویسندگان پاکستان در سطح منطقه، راه تازه‌ای باز کرده باشد.
در پایان ضمن تقدیر از جناب آقای میرعبدالهی، مدیرکل محترم تأمین منابع نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و همکارانشان در برگزاری این محفل ادبی، امیدوارم این محافل انس، در پایداری و گستردگی پیوندهای فرهنگی و اتحاد میان مردم هم‌زبان و هم‌فرهنگ منطقه اثرگذار باشد.»
پیشنهاد نامگذاری سبک ششم شعر فارسی به نام «سبک شعر انقلاب»
علیرضا قزوه، شاعر و فعال فرهنگی مطرح کشور در ادامه این نشست به وظیفه سنگین شاعران امروز در سخنانی گفت: ما در ادبیات و شعر میراث دار بزرگان هستیم؛ یعنی کشور ما ایران اسلامی با سابقه بیش از ۱۱۰۰ سال در شعر فارسی و ۶۰۰۰ سال تمدن غنی، کشوری است که همیشه جزء کشورهای دارای فرهنگ و هنر برتر بوده و تمدن ایرانی همیشه در کنار تمدن بزرگ هند، روم، مصر و یونان مطرح بوده است.
وی «شعر» را نماینده فرهنگ و تمدن ایرانی و اسلامی در جهان توصیف کرد و گفت: اگرچه عناصر فرهنگی و هنری در کشور ما فراوان است و به عنوان مثال «فرش» ایرانی که یک هنر بسیار زیباست در جهان مطرح است، اما آن شعر و عرفان ما است که نمایندگی فرهنگ و تمدن ما را بر عهده دارد.
علیرضا قزوه با گرامیداشت میراث بزرگان شعر و ادب فارسی از دوران گذشته تا کنون گفت: امروز ما به عنوان شاعران، میراث داران این بزرگان هستیم و وظیفه بسیار دشواری داریم. الحمدالله هیچ گسستی در این ۱۱۰۰ سال نداشتیم و اجازه ندادیم شعر فارسی دچار گسست و ضعف شود. همیشه نمایندگان خوبی حاضر بودند و امروز هم نمایندگانی وجود دارند به‌طوری که می‌توانیم سبک ششم شعر فارسی را «سبک شعر انقلاب» معرفی کنیم.
این شاعر و فعال فرهنگی ادامه داد: در هر ۲۰۰ یا ۳۰۰ سال سبک جدیدی از شعر بر اساس تغییر و تحولات فرمی و محتوایی خودنمایی کرده است. به عنوان مثال سبک خراسانی و عراقی که تا قرن نهم دوام آورده، طی شش قرن از شعر و سبک‌ها و محتوا، عرفان و زبان شعری ما نمایندگی کرده است. پس از آن نیز مکتب وقوع، سبک هندی و سبک بازگشت (به سبک خراسانی) به وجود آمد. پس از آن انقلاب نیما و شعر مشروطه را داشتیم که این موارد را در دسته بندی‌ها نه به نام سبک و نه مکتب طبقه بندی نکردند. در صورتی که می‌توانست برتر از مکتب وقوع باشد که ۵۰ سال در قرن ۹ تا ۱۰ خودنمایی کرده بود.
وی با اشاره به جریان شعری کشور در ۴۰ سال گذشته گفت: پس از آن در ۴۰ سال اخیر اتفاقات خوبی در عرصه زبان و محتوا افتاده که حتماً باید در دهه پنجم کم‌کم نامگذاری شود و دانشگاه‌ها تلاش کنند که مثلاً نام مکتب یا سبک شعر انقلاب نامگذاری شود. چراکه محصولات شعر انقلاب آنقدر محصولات خوبی است که تنها باید آن را نامگذاری کنیم. آثار بسیار خوبی در شعر مقاومت و دفاع مقدس کارهای خوبی ارائه شده است. در این چهل سال گذشته در میان هنرهای هفتگانه، هنر شعر جهان اتفاقی را رقم نزده و چهره برجسته یا اتفاق بزرگی را معرفی نکرده است. اما در این دوران شعر ایران کارهای تازه ای کرده؛ کارهایی مانند شعر «مقاومت و دفاع مقدس» که باید قدر آن را بدانیم.
قزوه با تاکید بر لزوم هم‌افزایی دستگاه‌های فرهنگی کشور در گسترش شعر فارسی در خارج از مرزهای کشور گفت: امروز در یکی از بهترین دوره‌های شعر در هستیم. به عنوان مثال نهاد کتابخانه های عمومی کشور در هیچ دوره ای مانند این دوره، چنین حضور فعال و خوبی در حوزه شعر نداشته است که جای تقدیر دارد؛ به همین ترتیب صدا و سیما و مراکز دیگر. همه این سازمان‌ها و دستگاه‌ها می‌توانند دست به دست هم بدهند و دوران خوبی را برای شعر فارسی رقم بزنند.
شنیده شده آوای خوش شعر فارسی در سراسر جهان
ادامه این نشست با سخنان نغمه مستشار نظامی، دبیر محافل ادبی نهاد همراه بود که وی با تقدیر از شاعران و ادیبان حاضر و مشارکت کننده در این نشست گفت: این اقدام ضیافت همزبانی را اقدامی مبارک و خجسته می‌دانم و از استاد اسماعیلی و استاد قزوه که پیش از این از بانیان ضیافت همزبانی بودند و خوشحالم که امروز در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در خدمت ایشان هستیم. در طول سالیانی که او در هندوستان بود باعث ارتباط ما با شاعران و ادیبان در هندوستان، پاکستان و افغانستان شد و از این طریق فرصت خوبی فراهم شد تا بزرگان شعر و ادب در این کشورها را بشناسیم و برای معرفی بیشتر آنها برنامه‌های مختلفی برگزار کنیم.
وی افزود: این اقدام بسیار ارزشمندی بود برای کم شدن فاصله‌ها و شکستن مرزها و برقراری پیوندی که از گذشته وجود داشته است. در این سال‌های وقتی که از خواهران و برادران‌مان در افغانستان و پاکستان این موضوع را می‌شنویم که صدای شعر فارسی هندوستان هم به خوبی و نیکی بلند شده، خوشحال می‌شویم که مرزهای زبان فارسی از ایران تا هند و سراسر جهان گسترده شده و ان‌شاءالله روز به روز این مرزها گسترده‌تر خواهد شد.
مستشارنظامی با تقدیر از دبیرکل و مدیران کل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور گفت: با توجه به اینکه شیوع کرونا در کشور شاعران و علاقه‌مندان شعر را از حضور در محافل ادبی محروم کرده، اگر حمایت و همراهی بزرگواران در نهاد وجود نداشت، این امکان فراهم نمی‌شد که به‌صورت مجازی در کنار فعالان و بزرگان حوزه شعر و ادب در سراسر جهان باشیم و با آنها ارتباط تصویری برقرار کنیم.
«سرگذشت یتیم جاوید» رمانی درباره سرگذشت پیامبر اسلام
در ادامه این نشست محمد کاظم کاظمی در ارتباطی تصویری به معرفی کتاب «سرگذشت یتیم جاوید (محمد در شیرخوارگی و خردسالی)» اثر صلاح‌الدین سلجوقی پرداخت و گفت: این کتاب اثر بسیار ارزشمندی است که نویسنده آن یکی از نویسندگان عرب زبان به نام محمد شوکت تونی است که ایشان سرگذشت زندگی حضرت پیامبر(ص) را از زمان تولد و ازدواج به صورت داستانی مفصل و جذاب نوشته و علامه صلاح‌الدین سلجوقی آن را ترجمه کرده است.
وی افزود: خوشبختانه بنده این بخت را داشتم که این اثر را ویراستاری و از سوی انتشارات عرفان منتشر کنم. این کتاب در واقع داستان زندگی پیامبر(ص) در قالب یک رمان تاریخی بسیار پرحجم است که البته به شکل هنرمندانه‌ی به آن شاخ و برگ داده شده، اما به شکلی که برای ما قابل باور باشد. این اثر بسیار نثر زیبایی دارد و از عناصر ادبی مختلفی بهره برده است. همچنین یک رساله به این کتاب پیوست شده که هدف بعثت پیامبر و اهداف معنوی او را بیان کرده است.
کاظمی با اشاره به چالش‌های پیش روی نگارش آثار درباره بزرگان دینی گفت: می‌دانید نوشتن رمان درباره بزرگان دین سخت است چراکه ممکن است چیزی نوشته شود که تاریخ و دین را تحریف کند؛ اما نویسنده با دقت و ظرافت به این موضوع پرداخته است و لحظات تأثیرگذاری زندگی پیامبر(ص) را به خوبی و زیبایی نوشته است که بنده خواندن این اثر را به همه علاقه‌مندان مطالعه پیشنهاد می‌کنم.
تمجید پدر شعر آیینی کشور از احمد شهریار
در ادامه این مراسم رضا اسماعیلی به قرائت بخشی از پیام محمد علی مجاهدی پدر شعر آیینی کشورمان درباره احمد شهریار، نویسنده و مترجم پاکستانی پرداخت. در این پیام آمده است: «سید احمد حسینی که ما او را با نام احمد شهریار می شناسیم، زادگاهش کویته پاکستان است و سال ها است در شهر قم ساکن است. اگر درباره او بخواهیم صحبت کنیم، چند جنبه را باید لحاظ کنیم. یکی جنبه شخصی، منش اجتماعی و خصلت انسانی او است که جوانی است فروتن، خاکسار، مودت و در عین حال سخت‌کوش. یکی از بارزترین صفت‌ها صفت نقدپذیری او است. اگر امروز شاهدیم که سروده‌های او بازتاب وسیعی پیدا می کند و مخاطبان خاص خود را دارد به خاطر همان نقدپذیری است که داشته است. و من آینده بسیار روشنی را برای او پیش بینی می کنم و امیدوارم روز به روز در عرصه آفرینش آثار ادبی موفق تر باشند.»
احمد شهریار و قدردانی از ۲ استاد شعر فارسی
ادامه این نشست با سخنان احمد شهریار، نویسنده و مترجم پاکستانی همراه بود که وی طی سخنانی با ابراز خرسندی از حضور در این نشست گفت: دو تن از استادان اگر نبودند قطعاً امروز شعر فارسی نمی گفتم؛ یکی استاد مجاهدی و یکی هم استاد قزوه. یادم می آید سال 1387 در جمع شاعران ایرانی شعر می خواندم دستم می لرزید. همان جا عهد کردم اگر به درد جمع دوستان ایرانی نخورد، فارسی را کنار بگذارم و اردو شعر بگویم. در این راه استاد مجاهدی مرا یاری می کرد و حرف های دلگرم کننده ایشان خیلی کمک کرد در این مسیر قرار گیرم.
وی افزود: همچنین در یکی از جلسات موسسه فرهنگی اکو با آقای قزوه آشنا شدم و باب تازه ای شد تا توسط ایشان با جامعه بزرگ ایرانی آشنا شوم. از این طریق شعر فارسی می گویم و هنوز ناامید نشدم و امیدوارم روزی یک بیت، یک مصراع خوب بگویم و ماندگار شود.
احمد شهریار در ادامه با تقدیر و تشکر از همراهی مسئولان نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و دست اندرکاران برگزاری این نشست برای معرفی و رونمایی کتاب‌های «درخت کلمات» و «پیرهن گم کرده‌ام» به خوانش غزلی که آن را در استقبال از حافظ سروده بود پرداخت:
چه بگویم به شما از سخن روز الست
که چه گفتند و چه گفتیم مگر یادم هست؟
آه بر سنگ مزار دل من بنویسید
حیف این آینه از دست نیفتاده شکست
یار بی مهر کجایی که پس از تو عمرم
مثل شب می گذرد بر من خورشید پرست
هر چه گفتید و نگفتید شنیدید آری
اینقدر خرده نگیرید دگر بر من مست
تا دگر باره به زورم بکشانند اینجا
پا به پای دل خود آمدم امشب سر دست
شهریارا غزلی ساختم اما به دلم
باز اندازه یک مصرع حافظ ننشست
ادامه این نشست نیز با رونمایی از کتاب‌های «درخت کلمات» و «پیرهن گم کرده‌ام» همراه بود.
لزوم ایجاد شناختی صحیح و متقابل از فرهنگ دو کشور ایران و افغانستان
شاعران و فعالان فرهنگی ادبی حاضر در نشست «ضیافت همزبانی» ضمن بررسی کتاب «نقد بیدل» به عنوان منبعی ارزشمند برای ایجاد شناختی صحیح از جایگاه شعر و ادب فارسی در افغانستان، بر لزوم ایجاد درکی صحیح و متقابل از فرهنگ دو کشور ایران و افغانستان نزد مردم و بخصوص جوانان دو کشور تاکید کردند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، نشست ماهانه شاعران پارسی زبان با عنوان «ضیافت همزبانی» با معرفی کتاب «نقد بیدل» اثر صلاح الدین سلجوقی، شنبه ۲۷ شهریور ماه همزمان با روز شعر و ادبیات فارسی، با حضور حسین اسرافیلی، عبدالرحیم سعیدی راد، مصطفی محدثی خراسانی، سید احمد حسینی، حامد محقق، محمد ابراهیم شریعتی و ارتباط تصویری با علیرضا قزوه، محمد کاظم کاظمی، ابوطالب مظفری، امین متولیان، معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد و جمعی از شاعران پارسی زبان ایرانی، افغانستانی و پاکستانی، به همت محافل ادبی نهاد کتابخانه های عمومی کشور برگزار شد.
رضا اسماعیلی دبیر این نشست در ابتدای مراسم ضمن تبریک به مناسبت روز شعر و ادب فارسی گفت: برنامه «ضیافت همزبانی» از برنامه‌هایی بود که در گذشته با حضور جمعی از شاعران پارسی زبان ایران، افغانستان، پاکستان، تاجیکستان برگزار می شد که با شروع همه‌گیری کرونا وقفه‌ای در برگزاری این برنامه اتفاق افتاد. اما به لطف خدا با اعلام آمادگی از کتابخانه‌های عمومی سراسر کشور بنا شد که این برنامه با رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی به صورت نیمه حضوری مجددا برگزار شود و امیدواریم که با همت بلند عزیزانمان در نهاد بتوانیم این برنامه را به صورت مستمر و ماهانه ادامه دهیم.
محصولی ارزشمند برای ایجاد درکی صحیح و متقابل
امین متولیان، معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد نیز در این نشست طی سخنانی گفت: واقعیت این است که ملت ما و بخصوص جوانان افغانستان را نمی‌شناسیم و هم وطنان جوان افغانستانی نیز ایران را آنچنان که باید نمی شناسند شناخت ما متاسفانه بیشتر در قالب محدود و تنگ سیاست خلاصه شده است و آنچه که در سال های اخیر رونق یافته روایت هایی است که حاصل سفر ها و خاطرات عزیزان و بزرگانی بوده که البته این آثار و مکتوبات در جای خود بسیار محترم است، اما آنچنان که باید آن تصویر دقیق و ظریف را نمی نماید.
وی با اشاره به یکی از دیدارهای خود با مرحوم محمد سرور رجایی، افزود: به یاد دارم مرحوم سرور رجایی کتاب «سراج التواریخ» نوشته فیض محمد کاتب هزاره را چاپ ۱۳۷۲ بود به من دادند و تاکید می‌کردند که هر کس که می‌خواهد در مواجهه با افغانستان قرار بگیرد چه از لحاظ سیاست و چه از لحاظ فرهنگ و ادب و چه از مناظر دیگر، حتماً باید این کتاب را بخواند و خواندن این کتاب واجب است. اما واقعیت این است که ما خیلی با این آثار مانوس نیستیم و از منظر این آثار نگاه مان به تاریخ فرهنگ و تمدن افغانستان را تنظیم نمی‌کنیم.
متولیان ادامه داد: در این میان جناب آقای شریعتی در انتشارات عرفان به رغم همه سختی ها و دشواری های این مسیر کاری کردند که تصویر ما را از فضای تاریخ و فرهنگ افغانستان دقیق‌تر شود که یکی از دستاوردهای فعالیت های ایشان در این زمینه کتاب «نقد بیدل» اثر صلاح الدین سلجوقی بوده است. گرچه ممکن است خوانش آثار مرحوم صلاح الدین سلجوقی برای بسیاری دشوار باشد، اما بسیار ارزشمند و مغتنم است.
معاون برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد با تقدیر و تشکر از همکاران نهاد در معاونت توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی، اعضای شورای محافل ادبی نهاد و بخصوص سرکار خانم نغمه مستشار نظامی دبیر این محافل ادبی، ابراز امیدواری کرد که در ادامه فرصت مناسب برای معرفی آثار ارزشمند دیگر در این زمینه نیز فراهم شود.
آشنایی با شخصیت و فعالیت‌های بیدل
در ادامه این برنامه علیرضا قزوه شاعر شناخته شده کشور در ارتباطی تصویری با تبریک روز شعر و ادب فارسی و تشکر از دست اندرکاران برگزاری این برنامه گفت: استاد صلاح الدین سلجوقی واقعاً یک علامه است و بسیاری این شاعر را علامه خطاب می‌کردند در سال ۱۲۷۴ چشم به جهان گشود؛ این یعنی دقیقاً همسن بودن با نیما، جمالزاده، علی دشتی و استاد نفیسی. اما تفکرات او از جهت کارهای فرهنگی، جهان شمول بودن و جامعیتی دارد بیشتر به سعید نفیسی نزدیک است.
وی افزود: علامه صلاح الدین سلجوقی فرزند ارشد خانواده‌ای است که پدرش سراج الدین سلجوقی اهل تصوف و فلسفه و یک مفتی بوده؛ آنها ساکن روستای چشت نزدیک به هرات بودند و چشتیان از بزرگ‌ترین سلسله های تصوف وده‌اند و بزرگانی مثل امیر خسرو دهلوی و حسن دهلوی، شیخ حسنعلی نخودکی و آقای حافظیان و علامه حکیمی نیز چشتی هستند و جالب است بدانید که جامعیت علامه صلاح الدین سلجوقی از پدر حتی بیشتر است، چرا که ائ از چنان رشد و جامعیتی برخوردار بوده که تی در دوران نوجوانی او را به نام نابغه کوچک می‌شناختند.
قزوه در تشریح شخصیت و فعالیت‌های صلاح الدین سلجوقی گفت: علامه سلجوقی در آن روزگاران یک انسان رسانه‌ای، دیپلمات، فیلسوف، سخنران، حافظ شناس، مولانا شناس، خاقانی شناس بوده که فعالیت هایی در زمین گلشن راز کرده و کتاب‌های زیادی در حوزه اخلاق اجتماعی نوشته و از یک جامعیتی برخوردار است که یک حلقه وصل میان اخلاق و میراث ادبی گذشته ایجاد کرد. او همچنین در زمینه زیبایی شناسی نیز کارهای برجسته ای داشته، مدیر مسئول جریده اتفاق اسلام می‌شود که در ادامه نام آن را فریاد می گذارد و در تالیف کتاب های درسی افغانستان سهم دارد.
این شاعر و پژوهشگر ادامه داد: صلاح الدین سلجوقی اهل مبارزه و یک منتقد اجتماعی بوده که مدتی را در زندان گذرانده و در دوره محمد نادر شاه مدیر مطبوعات وزارت خارجه می شود، بعد قنسول افغانستان در بمبئی و در ادامه به عنوان جنرال قنسول افغانستان در دهلی تقبل مسئولیت می‌کند و دقیقاً در همین جا است که آشنایی و رفاقتش با بیدل و قبر بیدل بیشتر و بیشتر می شود. اما در سال ۱۳۲۷ کارهای حکومتی را کتاب می گذارد و نماینده مردم هرات در مجلس می‌شود. اما در سال ۱۳۳۳ سفیر افغانستان در قاهره می شود و دوره درخشش و پختگی آثار علمی و ادبی او در همین دوره شکل می‌گیرد.
وی تصریح کرد: صلاح الدین سلجوقی با چنین پشتوانه‌ای و به عنوان یک حافظ شناس و مولانا شناس، درباره بیدل قلم می‌زند و نگاه منصفانه‌ای درباره بیدل ارائه می‌دهد. البته این بدان معنا نیست که کاستی‌هایی نداشته باشد، اما «نقد بیدل» فضل تقدم دارد و اگرچه کاری که ایشان کرده در آن دوره در ایران و سایر نقاط جهان برجسته نیست، اما بعدها می‌بینیم که شاعرانی مثل سهراب سپهری، علی معلم و مشفق بیدل را توجه مورد توجه خود قرار می‌دهند و به نوعی خود را وامدار او می‌دانند.
بیدل، علامه‌ای متعلق به همه بشریت
قزوه در ادامه به نکته‌ای از کتاب صلاح الدین سلجوقی اشاره کرد و گفت: با همه احترامی که به «نقد بیدل» دارم در مورد مطالبی که به قبر بیدل و تعلق ایشان آمده نقد دارم؛ چراکه بر اساس سند های محکمی که ارائه می‌کنم این نقل نمی‌تواند نقلی علمی باشد. یکی از محکم‌ترین سندها در این زمینه بررسی آثار بیدل شناسان امروز و بیدل شناسان دیروز است. ما در بیدل شناسی امروز بزرگتر از آقای ارسلان الظفر در هتدوستان نداریم. او به کتابی به نام مرآت واردات متعلق به شاه محمد وارد طهرانی اشاره کرده است. فردی که خودش شاعر است که در بخشی از این کتاب دو جلدی درباره بیدل می‌گوید.
این پژوهشگر در این باره توضیح داد: در آنجا اشاره شده که در دوره بی‌خانمانی دوم بیدل در دهلی ۶ ماه در خانه محمد شاه وارد تهرانی و پدرش زندگی می‌کند. در این ۶ ماه به نقل از خود بیدل آمده که محمد وارد در «مرات واردات» آورده که آنچه که بیدل بارها تکرار کرد این بود که نسب او به شاه منصور پادشاه فارس میرسد و زمانی که امیر تیمور به فارس حمله می کند و شاه منصور را می کشد، فرزندان او را با خودش به بخارا می برد و ۲ یا ۳ نسل از آنها در محله بخارا ت بوده‌اند که بعد از آن به کابل و سپس به هند میروند.
علیرضا قزوه تاکید کرد: من در اینجا قصد ندارم بیدل را ایرانی قلمداد کنم، چراکه خود شاه منصور ایلخانی است و ایلخانی ها مغول هستند. ولی نکته‌ای که وجود دارد این است که سرزمین پارسی زبانان پارس هم در شکل دادن این شخصیت بزرگ سهم دارد، موضوعی که در تذکره های دیگری مانند «شام غریبان» نیز اشاره شده است. واقعیت این است که بخش عمده ای از پیکر بیدل در دهلی مانده و اینکه در برخی منابع آمده که استخوان های او به کابل برده شده که بعید به نظر می رسد چنین باشد، نباید بگوییم که او متعلق به یک کشور خاص بوده است. بیدل متعلق به مردم مغول است، ولی صد هزار بیت اگر شعر دارد همه اش فارسی است. اما در نهایت بیدل متعلق به تمام بشریت است، همان گونه که مولانا و حافظ.
بیدل متعلق به همه پارسی زبانان جهان است
محمد کاظم کاظمی، شاعر و نویسندۀ افغانستانی نیز در ادامه در ارتباطی تصویری دریاره کتاب «نقد بیدل» گفت: علامه صلاح‌الدین سلجوقی بیش از آنکه باشد یک ادیب باشد، یک پژوهشگر و محقق حوزه علوم معرفتی دینی و علوم اسلامی بوده و البته آشنایی بسیاری با حکمت یونان داشته و برخی آثار حکمت یونان از جمله آثاری چون «اخلاق نیکوماخوس» ارسطو را ترجمه کرده و در مجموع فردی بوده که حوزه مطالعات علم اخلاق و عرفان اسلامی بوده است و کتاب «نقد بیدل» را هم ما باید از این منظر بیشتر ببینیم.
وی افزود: در مورد کتاب «نقد بیدل» از سه منظر می‌توان صحبت کرد؛ یکی موضوع زندگی و آثار او که علامه صلاح الدین سلجوقی مطلقا به این موضوع نمی پردازد و اصلا علاقه‌ای به این موضوع نشان نمی‌دهد که در کجا متولد شده و چگونه زندگی کرده است. حوزه دیگر جلوه‌های فنی و ادبی شعر بیدل است که باز هم علامه به این منظور نزدیک نمی شود. هرچند به صورت کلی به زیبایی شناسی می پردازد و اتفاقاً خودش کتابی در حوزه زیبایی شناسی و افکار شاعر دارد، اما در مجموع علاقه اصلی صلاح الدین سلجوقی حوزه فکری بیدل است. کتابی بسیار بصورت از حدود ۶۰۰ صفحه است که در فصل‌های مختلف نویسنده به قسمت‌های مختلف آثار بیدل می‌پردازد.
کاظمی ادامه داد: خوشبختانه همه کتاب صلاح الدین سلجوقی که بیشتر اینها در دهه‌های ۲۰، ۳۰ و ۴۰ در افغانستان چاپ شده بود و دیگر فرصت چاپ نیافته بود، در سال‌های اخیر منتشر شده و به تجدید چاپ رسیده؛ برخی از آنها در دهه هشتاد و برخی از آن در ماه‌های اخیر و برخی نیز در این ایام زیر چاپ است و این اتفاقی تاریخی است که آقای شریعتی در انتشارات عرفان آن را رقم زده‌اند. حدود ۱۰ عنوان از کتاب های علامه صلاح الدین سلجوقی را که برخی از آنها تالیف، تالیف ترجمه و برخی در حوزه‌های مختلف است آنها را با ویرایش جدیدی منتشر کرده است.
این پژوهشگر درباره صحبت‌های علیرضا قزوه درباره محل دفن بیدل نیز گفت: صحبت های جناب آقای قزوه و مطالبی که ایشان درباره انتقال استخوان های بیدل به کابل مطرح کردند باید بگویم که حقیقت این است که این نظریه در یک دوره در افغانستان به وسیله برخی از ادبا با مطرح شد، منتها نظریه پرطرفداری نیست. یکی از ادبا در کتابی به نام «۳۰ مقاله درباره بیدل» که در افغانستان چاپ شده، مقاله ای دارد که در آن توضیح می‌دهد که استخوانهای بیدل بعد از فوتش به کابل منتقل می‌شود و در محله‌ای در شمال کابل دفن می‌شود.
وی ادامه داد: ولی این نظریه اصلا در افغانستان هم مقبول نیست و تصور می‌کنم که با مطرح کردن این نظریه بیشتر نبش قبر می‌کنیم و ممکن است چالشی برپا شود درباره انتصاب بیدل به افغانستان، هندوستان و یا ایران. درحالی که ما به عنوان افرادی که در افغانستان کار فرهنگی و ادبی انجام می‌دهیم در این باره نکته و ادعایی نداریم و از نظر ما بیدل شاعر بزرگ زبان فارسی هست بدون قید سرزمینی. نیازی به مطرح شدن چنین چالش هایی که به نوعی از لحاظ علمی هم مردود شده، نیست چراکه ممکن است خود باعث آفریدن چالش و بحث‌های دیگری شود.
آشنایی با جایگاه زبان فارسی در افغانستان
محمد ابراهیم شریعتی ناشر کتاب «نقد بیدل» نیز در ادامه این مراسم درباره فعالیت‌های خود توضیح داد: روزی که من کار نشر را شروع کردم نمی دانستم که آنقدر سخت جانم و نمی دانستم که می‌توانم تا این روزها در دنیای کتاب باشم و بتوانم کتاب نشر کنم. من کتاب‌های مهم فارسی را که در این ۱۲۰ سال تاریخ چاپ و نشر در افغانستان چاپ شده بود، در ایران چاپ کردم. ولی همیشه فکر می‌کردم که یک فصل‌الخطابی باید برای این کار داشته باشم و روزی که تصمیم گرفتم آثار علامه صلاح‌الدین سلجوقی را چاپ کنم، گفتم شاید این پایان کار من باشد.
این فعال فرهنگی ادامه داد: از میان کتاب‌های آقای سلجوقی ابتدا کتاب «نقد بیدل» را کار کردم، چرا که در ایران خیلی مورد توجه و علاقه بود؛ پس از مدتی تصمیم گرفتم کتابی از ایشان در حوزه اخلاق چاپ کنم. از آنجا که من در حوزه علمیه درس خواندم و تحصیلات آکادمیک ندارم، در پای درس اخلاق متوجه شدم که اهمیت اخلاق می‌تواند مقدم بر دین باشد و یک آدم اخلاقی می‌تواند مهم‌تر از یک آدم دینی باشد.
وی با بیان خاطره‌ای از آشنایی با محمد علی موحد گفت: زمانی که کتاب «اخلاق نیکوماخوس» ارسطو با ترجمه و تهمید صلاح‌الدین سلجوقی چاپ کردم، شبی آقایی به من زنگ زد و خود را محمد علی موحد معرفی کرد، در حالیکه من ایشان را نمی‌شناختم. ایشان از من خواست که درباره این کتاب با من صحبت کند. او گفت مدتهاست که با این کتاب سرکار دارم و این ترجمه را زیباترین و رساترین ترجمه از کتاب اخلاق نیکوماخوس خوانده‌ام. ایشان خیلی من را بسیار تشویق کردند و لطف داشتند و ترغیب کردند که آثار دیگری از علامه را چاپ کنم و به این ترتیب در این سالها به ترجمه آثار علامه اشتغال داشتم.
شریعتی تاکید کرد: هویت من با زبان فارسی تعریف می‌شود و اگر این زبان نباشد و این فرهنگ و تمدن نباشد، من هیچ چیزی ندارم که در این جهان عرضه کنم. امیدوارم که دوستان ایرانی با خواندن این کتاب «نقد بیدل» دید و تصورشان نسبت به افغانستان تغییر کند و جایگاه زبان فارسی در افغانستان برای این عزیزان بیشتر روشن شود. این که در نیم قرن اخیر چه جایگاهی داشته که در این سالها دچار پریشان حالی شده است.
ادامه این مراسم با شعرخوانی شاعران حاضر در نشست و همچنین سایر شاعران ایرانی، افغانستانی و پاکستانی مشارکت کننده از طریق ارتباط تصویری اختصاص داشت.
حسین اسرافیلی
ناله هایت در دل کوه و بیابان گم شده ست
اشک هایت در میان ابر و باران گم شده ست
بر لبانت طرحی از لبخند هرگز گل نکرد
خنده‌ات در خارزار سیم و سیمان گم شده ست
شهرها در بمب و موشک راه ها در خاک و خون
خانه ها آوار و در اندوه و افغان گم شده ست
هیچ حلقومی تو را فریاد استمداد نیست
غیرت و مردانگی از روح انسان گم شده ست
خیمه‌ات آتش گرفت و مرغ وای شیونت
چون شب ویرانه‌ها در شام طغیان گم شده ست
گاه غرب و گاه شرق از چهارسو تیغت زدند
زخم های بیشمارت در تن و جان گم شده است
خصم با الله اکبر در مصاف دین توست
مسجد و محراب در تزویر شیطان گم شده ست
این جهان وحشی است، از وحشی پناه جان مخواه
بانگ مظلوم تو در این جنگلستان گم شده است
تکیه بر خود کن از این بیگانگان یاری مجو
خوی انسانی از این یک مشت حیوان گم شده ست
سید احمد حسینی
بعد از سقوط شهر تماشایی هرات
من بچه سیدم نگران هزاره جات
چند از سقوط عشق بگویی بدون اشک
ذکر اَلَم کنی و نلرزند شانه هات؟
بر خاک کرب و خاک بلاها، از اشک‌مان
جاری شده‌ست بارِ دگر دجله و فرات
تا کی جنازه حمل کند دست های پیر
تا چند خون نظاره کند چشم های مات
ای کاش خواب باشد و بیدارمان کنند
ای کاش فیلم ... کاش بگوید کسی که: کات
عبدالرحیم سعیدی راد
شهری شکفته از دل تاریخ
شهری پر از شور و پر از امید
شهری که دارد روی دوش خویش
یک روز سرشار از گل خورشید
شهری پر از گل‌های رنگانگ
شهری پر از آیینه و قرآن
شهری که همواره مقاوم بود
شهری که با موشک نشد ویران
ما از دیار حضرت قاضی
آیینه دار علم و بیداری
ما از طلوع آتش عشقیم
ما از تبار شیخ انصاری
ما بچه های نسل خورشیدیم
از نسل مردان شهید آباد
از نسل گردان‌های توفنده
از نسل صبح چهارم خرداد
دزفول اگر شد قهرمان پرور
تاریخ آن اوج رشادت‌هاست
آجر به آجر هر خیابانش
سرخ از بلندای شهادت هاست
ای شهر دارالمومنین دزفول
ای آیت حق بر زمین دزفول
ای از تبار حضرت خورشید
بر تو هزاران آفرین دزفول
ابوطالب مظفری، شاعر افغانستانی
شهریاری و شتربانی به یک دستور نیست
سرخوشی‌های خم می در سر انگور نیست
نغمه موزون هستی پاس استعدادهاست
آنچه از نی می‌تراود بر لب شیپور نیست
سیرت آزادگی شرط است در تدبیر عقل
انتظام کار ملت شغل هر مزدور نیست
ای رئیس دولت جمهور والا مرتبت
شهر ارواح معظم دولت جمهور نیست
ما هم آخر دور از جان شما یان آدمیم
جرم آدم بودن ما هر چه باشد گور نیست
قرن ها این خاک مهد علم و عرفان بوده است
تور شهرستان حکمت لانه‌زنبور نیست
هر که هستی اندکی از خون خلق اندیشه کن
قصه روز قیامت آنقدرها دور نیست
شهریاری و شتربانی به یک دستور نیست
سرخوشی های خم می در سر انگور نیست
مصطفی محدثی خراسانی
سرود سبز جنگلی زبان تشنه کویر طنین سرفراز کوه زبان عاشقانه‌های باشکوه خروش موج‌های آبی خلیج فارس حماسه حکیم توس و رنج‌های سال سی زبان مهرودوستی زبان پارسی
ازازل زمزمه ما بودی تا ابد بر لب ما مانایی شوق در جان کلام حافظ شور در نغمه مولانایی
مشعل افروز حقیقت شده‌اند با الفبای تو فرزندانت شیخ اشراق تو و سعدی تو ابن‌سینا و ابوریحانت شعر در حنجره کوهی کبک چه‌چه فوج قناری‌هایی قصه‌گوی غم بی‌برگی‌ها نغمه‌پرداز بهاری‌هایی
واژه‌های تو همه آیه مهر در الفبای تو انسان جاریست همزبانان تو همدل‌هایند درس دستوری تو همیاری است
***
مجموع ترین شعر پریشان که شفیعی ست
دیگر چه توان گفت از اینسان که شفیعی ست
کوهی تر ازاین می شود آهوی هزاران
موسیقی نی برلب چوپان که شفیعی ست
معلوم نشد راز زلال نفس او
مجهول سفرنامه باران که شفیعی ست
آیینه شفاف صدا در شب غربت
آواز نیستان شهیدان که شفیعی ست
با صبح نشابور هنوزش سر و سریست
گیریم مقیم شب تهران که شفیعی ست
پیچیده در آفاق سخن نام بلندش
بیت الغزل شعر خراسان که شفیعی ست
سید زکریا راحل موسوی، شاعر افغانستانی
صدای تو دریا، صدای تو باران، صدای تو آرامش بی‌کرانه است صدای تو رویش، صدای تو رؤیا، صدای تو آزادی جاودانه است
صدا کن مرا از فراسوی اسطوره‌های اثیری به لحن شقایق صدای تو هستی و مستی، صدایت سروش اهورایی نیروانه است
تو از انتهای کدامین ستاره فرود آمدی در صحاری اندوه که جا پای سبزت در این خاکدان، طرحی از آبی آسمانه است
در این فصل مرگینه انجماد صدا و سرود و ستایش صدای تو از نسل شعر و ترانه، صدای تو چنگ و چغانه است
تو شعر شکوفای لبخند روی لب خلقتی تا به انسان بگویی جهان فرصت مهربانی بی‌کینه کودکانه است
حامد محقق
آیا برایم شعر خواهی گفت
آیا برایم چای خواهی ریخت
این خواهش ساده
رمزی هزاران ساله بین ماست
ما عاشقیم و عشق بین ما
پیوسته جاریست
آبیست
آبیست
.
.
***
روزگار اگر تو را برای من نمی گذاشت
زندگی به غیر چند خط
روز و شب
هیچ چیز دیگری نداشت
کبری حسینی
خدا ز عنبر و مشک آفرید جان و تنت را عجیب نیست که دشمن ربود پیرهنت را
به قتلگاه کشیدی ز خیمه‌گاه به صد شوق به روی دست ارادت تو آهوی ختنت را
به نص آیۀ قران، تو شرح ذبح عظیمی که روز واقعه کشتی تمام ما و منت را
حدیث عشق چه گویم که نیزه‌های مخالف به نوک خامه نوشتند مو به مو، بدنت را
فرات تشنۀ لب‌های توست، من چه بگویم نبی به نام خدا بوسه زد لب و دهنت را
بیا که شیعه پس از قرنهای آتش و آهن به آب گریه نوشته است دل به دل سخنت را
به مناسبت روز شعر و ادب فارسی و بزرگداشت مقام ادبی سید محمدحسین شهریار، ویژه برنامه‌ی «همای رحمت» به همت محفل ادبی علامه قزوینیِ اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان قزوین برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان قزوین، به مناسبت روز شعر و ادب فارسی و بزرگداشت مقام ادبی سید محمدحسین شهریار، ویژه برنامه‌ی «همای رحمت» به همت محفل ادبی علامه قزوینیِ اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان قزوین برگزار شد.
در این ویژه برنامه که با اجرای ناهیدالسادات حیاتی، دبیر محفل ادبی علامه قزوینی برگزار شد، قاسم سلیمی از اساتید زبان و ادب فارسی به بیان نکاتی در خصوص جایگاه شعر استاد شهریار پرداخت.
شهریار فرزند زمانه خود بود
سلیمی در این نشست اظهار داشت: شاعر باید فرزند زمانه خود بوده و از آرمان‌های اجتماعی و سیاسی دور نباشد و این ویژگی به خوبی در شعر شهریار دیده می‌شود. شعر شعریار تاثیرگذار و متمایز است. توجه به قالب سنتی قرون گذشته باعث نشد که شهریار صرفا در گذشته متوقف شود، بلکه دغدغه‌های فکری و بیان موضوعات تاثیر گذار از جمله پرداختن به جایگاه مادر و بیان رنج و احساسات در گذران زندگی، شعر شهریار را متمایز کرده است.
این پژوهشگر اظهار داشت: نامگذاری روزی به نام شعر و ادب فارسی از توجه مسئولان به اهمیت زبان و ادبیات در توسعه و پیشرفت جامعه حکایت دارد و امید است این توجه همچنان ادامه پیدا کند.
در بخش دیگری از این برنامه و به جهت آشنایی هر چه بیشتر مخاطب با اشعار استاد شهریار، سیدمحمد بهره‌بردار از شاعران و مجریان توانمند صدا و سیمای استان به خوانش بخشی از اشعار ترکی و فارسی استاد شهریار پرداخت و تفسیر و تحلیلی از جایگاه سترگ شعری وی ارائه داد.
شایان ذکر است، ۲۷ شهریور ماه، سالروز درگذشت شهریار، یکی از بزرگ‌ترین شاعر تاریخ معاصر ایران، با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، روز ملی شعر و ادب فارسی نامیده شده است.
به میزبانی استودیو کتاب اداره کل کتابخانه های عمومی خراسان رضوی؛
محفل ادبی «شهریار شعر و ادب فارسی» برگزار شد
محفل ادبی «شهریار شعر و ادب فارسی» همزمان با روز شعر و ادب فارسی، بزرگداشت استاد محمدحسین شهریار با حضور مدیرکل کتابخانه های عمومی استان در استودیو کتاب اداره کل کتابخانه های عمومی خراسان رضوی برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه های عمومی خراسان رضوی، محفل ادبی «شهریار شعر و ادب فارسی» با حضور حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر سبزیان، مدیرکل کتابخانه های عمومی خراسان رضوی؛ مجید تقوی بهبهانی، عضو هیأت علمی و مدرس دانشگاه و مجتبی ابوالقاسمی، دبیر محفل ادبی بهار کتابخانه شهید مطهری شهرستان مشهد همزمان با روز شعر و ادب فارسی، بزرگداشت استاد محمدحسین شهریار در استودیو کتاب اداره کل کتابخانه های عمومی خراسان رضوی برگزار شد.
در ابتدا حجت الاسلام و المسلمین علی اکبر سبزیان، مدیرکل کتابخانه های عمومی خراسان رضوی ضمن تسلیت ایام ماه صفر و بزرگداشت روز شعر و ادب فارسی گفت: زندگی مردم ایران زمین از گذشته تا به امروز با شعر آغاز، ادامه و خاتمه یافته است. از لالایی شعرگونه مادران و مادر بزرگان شروع و تا بزنگاه های زندگی برای التیام دردها ادامه داشته است. مردم ایران زیستی شاعرانه دارند و این را مدیون شاعران در همه ادوار هستند.
وی با بیان اینکه شهریار شاعر اهل درد است، افزود: این ویژگی به خاطر زندگی با مردم و آشنایی با ادبیات آن ها به وجود آمده است. شهریار از ارادتمندان اهل بیت(ع) بوده و اشعار بسیاری را در این وادی سروده است.
سبزیان حضور شاعران در عرصه دین را مهم خواند و گفت: سعی ما بر این است که با برگزاری این نشست ها و محافل ادبی در این دوران سخت کرونایی باری دیگر زیست شاعرانه را به زندگی مردم ایران باز گردانده و به یمن این حضور شاهد رسوخ نشاط و سرزندگی در اجتماع شویم.
وی در ادامه به خوانش شعری در وصف اهل بیت(ع) در راستای روزهای ماه محرم و صفر از استاد محمدحسین شهریار پرداخت:
شیعیان دیگر هوای نینوا دارد حسین روی دل با کاروان کربلا دارد حسین از حریم کعبه ی جدش به اشکی شست دست مروه پشت سر نهاد، اما صفا دارد حسین می برد در کربلا هفتاد و دو ذبح عظیم بیش ازین ها حرمت کوی منا دارد حسین بس که محمل ها رود منزل به منزل با شتاب کس نمی داند عروسی یا عزا دارد حسین رخت و دیباج حرم چون گل به تاراجش برند تا به جایی که کفن از بوریا دارد حسین بردن اهل حرم دستور بود و سرّ غیب ورنه این بی حرمتی ها کی روا دارد حسین سروران، پروانگان شمع رخسارش ولی چون سحر روشن که سر از تن جدا دارد حسین سر به قاچ زین نهاده، راه پیمای عراق می نماید خود که عهدی با خدا دارد حسین او وفای عهد را با سر کند سودا ولی خون به دل از کوفیان بی وفا دارد حسین دشمنانش بی امان و دوستانش بی وفا با کدامین سر کند، مشکل دوتا دارد حسین سیرت آل علی (ع) با سرنوشت کربلاست هر زمان از ما،یکی صورت نما دارد حسین آب خود با دشمنان تشنه قسمت می کند عزت و آزادگی بین تا کجا دارد حسین دشمنش هم آب می بندد به روی اهل بیت داوری بین با چه قومی بی حیا دارد حسین ساز عشق است و به دل هر زخم پیکان زخمه ای گوش کن عالم پر از شور و نوا دارد حسین دست آخر کز همه بیگانه شد دیدم هنوز با دم خنجر نگاهی آشنا دارد حسین شمر گوید گوش کردم تا چه خواهد از خدا جای نفرین هم به لب دیدم دعا دارد حسین اشک خونین گو بیا بنشین به چشم شهریار کاندرین گوشه عزایی بی ریا دارد حسین
در ادامه مجید تقوی بهبهانی، عضو هیأت علمی و مدرس دانشگاه در خصوص ماندگاری زبان و ادب فارسی، گفت: اگرچه ایران در طول تاریخ مورد تاراج و حملات اقوام مختلفی واقع شده اما وجود شاعران بزرگی همچون فردوسی، سعدی، حافظ و ... باعث حفظ و ماندگاری زبان و ادب اصیل فارسی از گذشته تا به امروز شده است.
وی با بیان اینکه زبان امری است پویا و نه ایستا، افزود: در طول تاریخ ضرب المثل ها، کلمات و ... بسیاری وارد زبان می شود اما باید به این اصل توجه داشت که هویت اصلی زبان در جنبه صرفی آن حفظ و در جنبه نحوی از بین می رود و این وظیفه ما است که در این روند طبیعی تغییر نحوی زبان، زمینه آشنایی و انس فرزندانمان را با زبان شیرین فارسی به ویژه در حوزه شعر را حفظ کنیم.
وی افزود: در واقع زبان فارسی مدیون گویش ها است و یکی از مهم ترین گویش ها در زبان فارسی، آذری است، شاعرانی مانند خاقانی، نظامی گنجوی و ... و در عصر معاصر شاعرانی همچون شهریار نقش بسزایی را در این حوزه ایفا کرده اند.
مجید تقوی بهبهانی با اشاره به اینکه شهریار یکی از شاعران برجسته در عصر حاضر است، گفت: نقطه قوت شهریار موفقیت در شعرسرایی و ذوق آزمایی وی در تمامی قالب های شعر است. هنر بزرگ شهریار در غزل سرایی است، غزل یعنی شعری که آمیخته با عشق باشد و شهریار به واسطه زندگی عاشقانه خود، موفقیت بسیاری را در این حوزه غزلسرایی کسب کرده است آنچنان که هوشنگ ابتهاج در تعریف از شهریار می گوید:«شهریار در لطافت شعر از سعدی نیز جلوتر است».
وی ضمن معرفی کتاب «پیر پرنیان در صحبت سایه» به همت میلاد عظیمی و عاطفه طیه، افزود: شهریار در غزل عاشقانه، اجتماعی و معنوی گرایی بسیار زیبا عمل کرده و با تمام وجود اشعار خود را سروده است. شهریار شاعری است که دانشجوی پزشکی بود، دروس حوزوی خواند و به واسطه ماجرای عاشقانه خود به موسیقی، عرفان، تصوف و در انتها به معنویات خاص خود رسید، این سیر زندگی و روش زیست ساده گونه وی باعث رسیدن شهریار به این درجه از معنویت و انسانیت شد.
مجتبی ابوالقاسمی، دبیرمحفل ادبی بهار کتابخانه عمومی شهید مطهری شهرستان مشهد، گفت: در حفظ زبان و ادب فارسی نباید از نقش حاکمان غافل شد. اختصاص روزی به نام شعر و ادب فارسی یکی از نگرش های مفید و موثر حاکمان در مسیر حفظ زبان فارسی بوده است. در دنیای امروز زبان فارسی دومین زبان زنده جهان اسلام و تکیه گاه اندیشه ادیبان و شاعران است.
وی با بیان اینکه شعر شامل گره خوردگی عاطفه و خیال است، افزود: به عبارتی فرد با خوانش اشعار عاشقانه، خود را در آینه ای زلال می بیند و التیامی برای دردهای خود به واسطه تصویرگری واقع گرانه از تاریک های جامعه پیدا می کند. عاشقانگی باعث ایجاد وزن و موسیقی در کلام می شود که شهریار به دلیل ماجرای عاشقانه خود در آن بسیار موفق عمل کرده است.
نجمه رضایی، عضو کتابخانه عمومی شهدای مدافع حرم مشهد به خوانش شعری از شهریار پرداخت:
پیرم و گاهی دلم یاد جوانی می کند بلبل شوقم هوای نغمه خوانی می کند همتم تا میرود ساز غزل گیرد به دست طاقتم اظهار عجزو نا توانی می کند بلبلی در سینه می نالد هنوزم کاین چمن با خزان هم آشتی و گل فشانی می کند ما به داغ عشقبازیها نشستیم و هنوز چشم پروین همچنان چشمک پرانی می کند نای ما خاموش ولی این زهره شیطان هنوز با همان شور و نوا دارد شبانی می کند گر زمین دود هوا گردد همانا، آسمان با همین نخوت که دارد آسمانی می کند سالها شد رفته دمسازم زدست اما هنوز در درونم زنده است و زندگانی می کند با همه نسیان تو گویی کز پی آزار من خاطرم با خاطرات خود تبانی می کند بی ثمر هر ساله در فکر بهارانم ولی چون بهاران می رسد با من خزانی می کند طفل بودم دزدکی پیر و علیلم ساختند آنچه گردون می کند با ما نهانی می کند می رسد قرنی به پایان و سپهر بایگان دفتر دوران ما هم بایگانی می کند «شهریارا» گو دل از ما مهربانان نشکنید ورنه قاضی در قضا نامهربانی می کند
فرزانه رمضانی، عضو کتابخانه شهید مطهری مشهد به خوانش یکی از معروف ترین اشعار شهریار پرداخت:
آمدی، جانم به قربانت، ولی حالا چرا؟ بی وفا، حالا که من افتاده ام از پا چرا؟ نوشدارویی و بعد از مرگ سهراب آمدی سنگدل، این زودتر می خواستی، حالا چرا؟ عمر ما را مهلت امروز و فردای تو نیست من که یک امروز مهمان توام، فردا چرا؟ نازنینا، ما به ناز تو جوانی داده ایم دیگر اکنون با جوانان ناز کن، با ما چرا؟ وه که با این عمرهای کوته بی اعتبار اینهمه غافل شدن از چون منی شیدا چرا؟ شور فرهادم به پرسش سر به زیر افکنده بود ای لب شیرین، جواب تلخ سر بالا چرا؟ ای شب هجران که یک دم در تو چشم من نخفت اینقدر با بخت خواب آلود من لالا چرا؟ آسمان چون جمع مشتاقان پریشان می کند در شگفتم من نمی پاشد ز هم دنیا چرا؟ در خزان هجر گل، ای بلبل طبع حزین خامشی شرط وفاداری بود، غوغا چرا؟ شهریارا بی حبیب خود نمی کردی سفر این سفر راه قیامت می روی تنها چرا؟
نشست «عصر شعر ارغوان» به همت محفل ادبی استاد رضا روزبه اداره کل کتابخانه های عمومی استان زنجان و محفل ترمه کتابخانه های عمومی شهرستان زنجان به مناسبت گرامیداشت روز شعر و ادب فارسی، به صورت مجازی برگزار می شود.
به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه های عمومی زنجان، به مناسبت گرامیداشت روز شعر و ادب فارسی، ویژه برنامه ای با عنوان نشست «عصر شعر ارغوان» با شعرخوانی، شاهنامه خوانی و خوانش غزل هایی از اشعار استاد شهریار به همت محفل ادبی استاد رضا روزبه اداره کل کتابخانه های عمومی استان زنجان و محفل ترمه کتابخانه های عمومی شهرستان زنجان با حضور شاعران استان روز دوشنبه ۲۹ شهریورماه ساعت ۱۷ در بستر اسکای روم برگزار می‌شود.
نشست نقد و معرفی کتاب «نغمه خوانی خاکریزها» برگزار می شود
به مناسبت هفته دفاع مقدس، محفل ادبی قند پارسی شیراز روز ۳۱ شهریور میزبان ویژه برنامه نقد و بررسی کتاب «نغمه خوانی خاکریزها» می شود.
به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه های عمومی فارس، به مناسبت هفته دفاع مقدس محفل ادبی قند پارسی، ویژه‌برنامه «نغمه خوانی خاکریزها» را در بستر اسکای روم برگزار می کند.
این برنامه با اجرای غلامرضا کافی، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیر از و دبیر محفل ادبی قند پارسی و با حضور علی اصغر چالیک راوی کتاب «نغمه خوانی خاکریزها» و فاطمه رعیت نژاد کارشناس ارشد ادبیات پایداری، نویسنده و منتقد ادبی برگزار می شود.
این نشست روز چهارشنبه ۳۱ شهریورماه ساعت ۱۱ خواهد بود و علاقه‌مندان برای حضور در این ویژه‌برنامه می توانند با استفاده از لینک skyroom.online/ch/farspl/mahfel مهمان برنامه باشند.
به میزبانی محفل ادبی آهوانه کتابخانه شهدای نیروی زمینی برگزار شد:
محفل مجازی با عنوان«زنان عاشورایی همراه حضرت زینب (س)» با حضور شاعران و اعضای کتابخانه
به همت محفل ادبی آهوانه کتابخانه عمومی شهدای نیروی زمینی شهر تهران و با هدف اشاعه فرهنگ عاشورا با تکیه بر نقش ارزشمند بانوان عاشورایی؛ نشست مجازی «بانوان عاشورایی همراه حضرت زینب (س) » با حضور شاعران ؛ پژوهشگران و اعضای کتابخانه برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه های عمومی استان تهران؛ در راستای اشاعه فرهنگ عاشورا و با تکیه بر نقش ارزشمند بانوان عاشورایی در گسترش انقلاب حسینی، محفل ادبی آهوانه به میزبانی کتابخانه عمومی شهدای نیروی زمینی شهر تهران با عنوان "بانوان عاشورایی همراه با حضرت زینب(س) " با حضور شاعران ؛ پژوهشگران و اعضای کتابخانه روز یکشنبه ۳۱ مرداد در بستر فضای مجازی برگزار شد.
در این محفل راضیه جبه داری شاعر و پژوهشگر مهمان ویژه این نشست بود که به بررسی نقش تاثیرگذار زنان در واقعه کربلا پرداخت و از تاثیر شگرف بانوان هم در جبهه حق و هم در جبهه باطل سخن گفت.
جبه داری تاثیر زنان را نه فقط در حضور بلکه در نقش اجتماعی زنان دانست و از زنان تاثیرگذاری چون زنان بنی اسد، حضرت ام البنین، ام وهب، همسر زهیر و...نام برد و از نقش پر رنگ این زنان در همراهی حضرت زینب (س) مطالبی را بیان کرد.
وی در ادامه سخنانش نقش اجتماعی زنان در حال حاضر در همراهی با امام زمان علیه السلام را بسیار مهم و تاثیرگذار عنوان کرد و در انتهای صحبت دو قطعه شعر خواند.
خاتون کم سالم، کمی آرام آرام
آرامتر باخود بگو بابام بابام
دق کردم آن وقتی که تو با ناله گفتی
عمه نمی تونم بیام، پاهام پاهام
از ضرب سیلی چشمهایت کم فروغ است
اصلا نمیبینی مرا؟ اینجام اینجام
******
درد تو را هرگز نمیفهمند خاتون
از کربلا هم سخت تر! الشام الشام
*****
خاتون کم سالم، کمی آرام آرام
آرامتر باخود بگو بابام بابام
دق کردم آن وقتی که تو با ناله گفتی
عمه نمی تونم بیام، پاهام پاهام
از ضرب سیلی چشمهایت کم فروغ است
اصلا نمیبینی مرا؟ اینجام اینجام
▫️▫️▫️
درد تو را هرگز نمیفهمند خاتون
از کربلا هم سخت تر! الشام الشام
در ادامه نشست کوثر کوهستانی، نرگس رحمانی، خورشید سبحانی، ماهرخ درستی، رباب کلامی، فرزانه قربانی، رضا قاسمی و نصیبا مرادی در رسای این زنان بزرگ عاشورایی شعرهایی را قرائت کردند.
نصیبا مرادی، دبیرمحفل ادبی آهوانه شعری تقدیم به دردانه اباعبدالله الحسین علیه السلام حضرت رقیه (س) نمود:
گفتم: بگو از آمدن ناگهانی ات
گفتی: سلام! آمده ام میهمانی ات
گفتم: قرار بود بیایی ولی چه دیر؟
گفتی: میان مهلکه گم شد نشانی ات
گفتم: ببین که جای تو اینجاست! پیش ما
گفتی: فدای صبر تو و مهربانی ات
گفتم: جهنم است زمین بی نگاه تو
گفتی: بهشت سهم دل آسمانی ات
گفتم: صبور بوده ام اما نگو سفر...
گفتی: سفر شکوه تو و جان فشانی ات!
گفتم: ببخش! هق هق دلتنگی مرا
گفتی: پدر فدایی شیرین زبانی ات
گفتی: بیا که همسفر آسمان شویم
گفتم: سلام آمده ام میهمانی ات
در ادامه خورشید سبحانی، شاعر و از اعضای محفل؛ شعری تقدیم به بانو رباب سلام الله علیها خواند :
رفتی و دیگر بر نمی گردی حرم، مادر
شب را کجا سر می کنی دور از برم، مادر؟
گفتم : کبوتر! پای رفتن هم نداری تو
گفتی: خبر داری که دیگر می پرم مادر؟
من شیر دارم، شیرخوارم را کجا بردند؟
از داغ بی پایان گریبان می درم مادر
معنای لبخندی که با آن چشم ها داری
یعنی که در آغوش زهرا، بهترم مادر
هر بار که افتادی از نی، من هم افتادم
گفتی: فدای غربت بابا سرم، مادر
تو پر زدی و خواهر دل نازکت هم رفت
می گفت : دل تنگ علی اصغرم مادر
گهواره ای دیگر خریدم، همدمم باشد
«گفتم برایت بهترش را میخرم مادر»
آغوش وا کن مادرت را، طاقتم سر شد
دیگر نفس در روضه کم می اورم مادر
سپس رضا قاسمی؛ شاعر اهل بیت شعری را سرود:
بر لبِ بامِ اسارت آفتابم را ببین
مثل این ویرانه احوالِ خرابم را ببین
در جوابِ العطش‌هایت وجودم آب شد
آب رد شد از سرم؛ حالا سرابم را ببین
فکر کن مثل قدیمم؛ چشمهایت را ببند
دیدنِ الانِ من روضه‌ست، خوابم را ببین
شب به شب تا چند بشمارم که پیدایت کنم!؟
می‌شمارم؛ زخم‌های بی‌حسابم را ببین!
با چه زوری خواستند و با چه زوری حفظ شد
سرفرازم بعد غارت‌ها؛ حجابم را ببین
روزگار کاخِ سبزِ شام را کردم سیاه
ردّ اشکم را؛ سلاحِ انقلابم را ببین
گرچه طوفانِ بلا فانوسِ عمرم را شکست
بعدها در این خرابه بازتابم را ببین
در قنوت آخرم چیزی به جز پرواز نیست
مرغ آمینِ دعای مستجابم را ببین
رباب کلامی، شاعر و پژوهشگر شعری با عنوان «سلام‌علی‌قلب‌زینب‌الصبور» را برای حاضرین قرائت کرد:
اشکی چکید باز هم از دیده‌ی تَرش
یادش نرفته خاطره‌ی روز آخَرش
یک نیم روز زیر و زبر شد هرآنچه بود
یک نیم روز آه چه آورده بر سرش
مضطر نبود؟ بود، تحیر نداشت؟ داشت
محشر نبود اگر چه بُوَد نام دیگرش؟
خورشید را به چشم خودش تکه تکه دید
افتاد آسمان به زمین در برابرش
آیات حق مقطعه می‌شد یکی یکی
خون میچکید از پر و بال کبوترش
گهواره نقل محفل بازاریان شده
هرکس شنید گفت که بیچاره مادرش
یک عمر آفتاب نشین بود چون رباب
جز سایه‌ی حسین نمی‌خواست بر سرش
یادش بخیر خواب خوشی زیر سایه‌ای
حالا کجاست سایه‌ی امن صنوبرش
یک سال و نیم می‌گذرد از فراقشان
یک سال و نیم صبر کجا بود باورش
چادر کشید روی سرش، آی گریه کرد
جان داده بود کاش کنار برادرش
گفتنی است سومین محفل ادبی کتابخانه شهدای نیروی زمینی با عنوان آهوانه در روز یک شنبه ۳۱ مرداد در بستر فضای مجازی
همزمان با فرا رسیدن ایام اربعین حسینی مسابقه فرهنگی «مشی خورشید» با موضوعات متنوع برگزار می شود.
به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه های عمومی استان تهران، همزمان با فرا رسیدن ایام اربعین اباعبدالله الحسین علیه السلام و با توجه به اهمیت نشر و ترویج پیام نهضت حسینی در جامعه از طریق ارائه خدمات فرهنگی و اجتماعی، اداره کل کتابخانه های عمومی استان تهران با همکاری ستاد اربعین استان تهران مسابقه فرهنگی «مشی خورشید» را برگزار می نماید. این مسابقه فرهنگی در ۵ رشته‌ی کتابخوانی، نقاشی، پویش شعرخوانی و دکلمه شعر، معرفی کتاب، داستانک‌نویسی برای گروه‌های سنی کودک و نوجوان و بزرگسال از ۲۰ شهریور ماه برگزار می شود و تا ۱۵ مهرماه ادامه دارد. در رشته کتابخوانی، دو کتاب «حسین از زبان حسین» نوشته حجت الاسلام و المسلمین محمد محمدیان، مخصوص بزرگسالان و «چهل روز عاشقانه» نوشته محمدرضا سنگری، ویژه نوجوانان، بصورت چهارگزینه‌ای برگزار می‌شود. از دیگر بخش‌های و رشته‌های مسابقه به شرح زیر است: کودکان رده سنی ۶ تا ۱۲ سال؛ در سه رشته‌ی نقاشی و خاطره گویی و دکلمه شعر نوجوان رده سنی ۱۲ تا ۱۷ سال؛ در پنج رشته معرفی کتاب، خاطره گویی اربعین، کتابخوانی از کتاب «چهل روز عاشقانه» و دکلمه شعر و داستانک نویسی جوانان و بزرگسالان بالای ۱۸ سال؛ در دو رشته کتابخوانی بر گرفته از «حسین(ع) از زبان حسین(ع) » و داستانک نویسی علاقه مندان پس از ثبت نام در سامانه مسابقات الکترونیک کتابخوانی به نشانی www.samakpl.ir می‌توانند از روز پنج شنبه ۲۵ شهریور ماه متناسب با رده های سنی خود در مسابقات شرکت نمایند. جهت دریافت فراخوان و مطالعه شرایط شرکت در مسابقه فرهنگی «مشی خورشید» اینجا کلیک کنید.
با همکاری انجمن ادبی نهاد کتابخانه های عمومی کشور برگزار می شود؛
همایش ملی بزرگداشت روز شعر و ادب فارسی و تکریم مقام استاد شهریار در تبریز
همایش ملی بزرگداشت روز شعر و ادب فارسی و تکریم مقام استاد شهریار با همکاری اداره کل کتابخانه های عمومی آذربایجان شرقی و انجمن ادبی نهاد کتابخانه های عمومی کشور در تبریز برگزار می شود.
به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه های عمومی آذربایجان شرقی، همایش ملی «بزرگداشت روز شعر و ادب فارسی و تکریم مقام استاد شهریار» به همت اداره کل کتابخانه های عمومی آذربایجان شرقی و همکاری انجمن ادبی نهاد کتابخانه های عمومی کشور با حضور مقامات کشوری و استانی، شعرا و ادبای انجمن ادبی نهادکتابخانه های عمومی کشور، کتابخوانان، کتابداران و اعضای شورای ادبی و دبیران محافل ادبی کشور برگزار می شود.
علاقه مندان می توانند ساعت ۱۲ روز شنبه ۲۷ شهریورماه ۱۴۰۰، از طریق پلتفرم اسکای روم به نشانی www.skyroom.online/ch/nahaad/mahafel میهمان این برنامه باشند. همچنین همایش ملی «بزرگداشت روز شعر و ادب فارسی و تکریم مقام استاد شهریار» به صورت زنده از پایگاه اطلاع رسانی اداره کل کتابخانه های عمومی آذربایجان شرقی (www.tabrizpl.ir)، صفحه آپارات (www.aparat.com/tabrizplir) و صفحه اینستاگرام (www.instagram.com/tabrizpl) پخش می شود.
گفتنی است، بیست و هفتم شهریور ماه، سالروز درگذشت سید محمدحسین بهجت تبریز ملقب به شهریار، شاعر معاصر ایرانی، با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، روز ملی شعر و ادب فارسی، نامگذاری شده است.
