به مناسبت بزرگداشت حکیم عمر خیام؛

ویژه برنامه های خیام شناسی در کتابخانه های عمومی خراسان رضوی برگزار شد

ویژه برنامه های خیام شناسی و رباعی خوانی به مناسبت بزرگداشت حکیم عمر خیام در کتابخانه های عمومی شهید مطهری مشهد و عطاملک جوینی نقاب برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی اداره کل کتابخانه های عمومی خراسان رضوی، ویژه برنامه خیام شناسی و رباعی خوانی به مناسب بزرگداشت حکیم عمر خیام در کتابخانه عمومی شهید مطهری مشهد و عطاملک جوینی نقاب برگزار شد.

تقویم ملک شاهی خیام، دقیق ترین گاه شمار جهان تا به امروز

نشست بررسی ساختار آرامگاه خیام به مناسبت سالروز بزرگداشت این شاعر بزرگ با حضور مهیار علوی مقدم، استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه حکیم سبزواری؛ جواد حاجی زاده، رباعی سرا و مجتبی ابوالقاسمی، شاعر و دبیر محفل ادبی بهار به همت کتابخانه عمومی شهید مطهری مشهد و با همراهی محفل ادبی بهار برگزار شد.

در ابتدای برنامه مهیار علوی مقدم، استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه حکیم سبزواری با اشاره به شخصیت علمی حکیم عمر خیام گفت: خیام ستاره شناسی بود که در علم فیزیک گام های مهمی برداشت. از جمله فعالیت های مهم او ساخت رصدخانه به دعوت جلال الدین ملک شاه است.

مهیار علومی مقدم گفت: خیام نخستین کسی است که حاصل تلاش ۱۸ ساله خود را در رصدخانه اصفهان در سال ۴۵۸ قمری در قالب تقویم ملک شاهی و یا تقویم جلالی به جهانیان ارائه کرد که با گذشت هزاران سال هنوز هم به جرأت می توان آن را نسبت به سایر تقویم های جهان دقیق تر و صحیح تر دانست.

وی بعد علمی زندگی خیام را به سه بخش تقسیم کرد و افزود: فعالیت های علمی خیام شامل تدوین زیج جلالی(محاسبات نجومی)، تدوین تقویم خیامی یا جلالی و تئوری مرکزی خورشید و چرخش سیارات به دور آن است.

این عضو هیأت علمی دانشگاه حکیم سبزواری به معرفی چهره شاعرگونه خیام پرداخت و گفت: خیام یک شاعر حرفه ای نیست بلکه بیشتر اندیشه ورز، ریاضی دان، ستاره شناس و دانشمند بوده که در ایام فراغت به سرودن رباعی روی آورده است.

وی افزود: به دلیل تعصبات فرقه ای، مذهبی و دینی حاکم در عصر خیام از انتشار و حفظ رباعیات وی جلوگیری شده است و به همین علت است که ما مجموعه مدون و کاملی همچون دیوان حافظ، گلستان سعدی، مثنوی مولوی و ... در دست نداریم.

مهیار علوی مقدم با اشاره به بعد شاعری، ستاره شناسی و دانشمندی خیام گفت: بر خلاف اظهارات گفته شده نمی توان او را یک فرد پوچ گرا خواند، چراکه اگر با دقت و تأمل به رباعیات خیام توجه کنید واژه های کلیدی «هراس از مرگ»، «دم را غنیمت شمردن»، «کوتاهی عمر» و «عدم درک جهان هستی و زندگی» را می توان مشاهده کرد.

وی با اشاره به تاریخچه آرامگاه خیام از زمان پهلوی اول تاکنون، افزود: آرامگاه فعلی خیام نیشابوری بر اساس طرحی از هوشنگ سیحون است که ساخت آن از  سال ۱۳۰۸ شروع و درسال ۱۳۴۱ به پایان رسید. سیحون در طراحی این آرامگاه از وصیت خیام در تعریف آرامگاه خود الهام گرفته است. ارتفاع این مقبره ۲۲ متر با فاصله پایه های ۵ متر و اضلاعی با نسبت ریاضی وار و شکل هندسی تو رفتگی ساخته شده است. در ساختار معماری آرامگاه خیام می توانید سه شخصیت ستاره شناس، ریاضی دان و شاعر گونه او را ببینیم. گنبد مشبک تو خالی بالای مقبره به شکل ستاره و حوضچه های هندسی اطراف آن نمادی از شخصیت علمی و ستاره شناسی خیام است. تیغه های موربی که از زمین به سمت بالا می رود، خطوط افقی ناظر بر محور عمودی به صورت مارپیچ و اشکال پیچیده ریاضی و هندسی به تعداد ۱۰ عدد (۱۰ سمبل ریاضی خیام است)، نشان از وجهه ریاضیدان او دارد.

استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه حکیم سبزواری گفت: وجهه شاعرگونه خیام را نیز می توان در اشعار نوشته شده به انتخاب جلال الدین همایی و خط نستعلیق شکسته مرتضی عبدالرسولی بر ستون های مقبره با تزئینات بهاری دید. محیط دایره ای اطراف مقبره نشان از تمامیت و جامعیت خیام در دانش زمان خود دارد.

گفتنی است، در انتهای این نشست جواد حاجی زاده، رباعی سرای بومی به خواندن بخشی از اشعار خود پرداخت.

 

خیام، در حوزه علم و ادبیات لقب «حجت الحق» را دارد

ویژه برنامه خیام شناسی و رباعی خوانی به مناسبت بزرگداشت حکیم عمر خیام با حضور الهام نقابی، دبیر محفل ادبی؛ علی آریا کیا، عضو محفل ادبی و عباسعلی ره گشای، مدرس دانشگاه در کتابخانه عمومی عطاملک جوینی نقاب برگزار شد.

در ابتدای برنامه سعید فیضی، مسئول کتابخانه عمومی عطا ملک جوینی ضمن خیر مقدم به میهمانان، گفت: خیام فیلسوف، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس و شاعر رباعی‌سرای ایرانی در دوره سلجوقی است. اگرچه جایگاه علمی خیام برتر از جایگاه ادبی او است اما به واسطه سرودن رباعیات مشهور شده است.

مسئول کتابخانه عمومی عطاملک جوینی گفت: یکی از برجسته‌ترین کارهای خیام در جایگاه علمی، سرپرستی محاسبات گاه‌ شماری ایران در زمان وزارت خواجه نظام‌الملک بوده است. دستاوردهای خیام در زمینه شعر و علم باعث شد که به او لقب «حجت الحق» داده شود.

در ادامه سعید فیضی با اشاره به جایگاه کتابخانه ها، گفت: برگزاری محافل ادبی به مناسبت های مختلف علاوه بر آشنایی بیشتر نسل جوان با بزرگان و اساطیر علم و ادبیات ایران باعث ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی می شود.

گفتنی است، در ادامه جلسه خوانش رباعیات حکیم عمر خیام توسط الهام نقابی دبیر محفل؛ علی آریاکیا، عضو محفل ادبی و عباسعلی ره گشای، مدرس دانشگاه انجام شد.